Liever Batavia dan geraniums

Deze gastcolumn van Job Cohen is te lezen op nu.nl

Vorige week was ik bij de werf “Batavia” in Lelystad. Prachtige werf, waar het herbouwde VOC -schip van die naam in onderhoud is. Op het dek van dat schip stond een jongen te schrobben en hij had er lol in.

Op deze werf worden jongeren opgeleid voor vakmanschap, lassen, smeden, timmeren. Jongeren mét en jongeren zónder een arbeidshandicap, beiden krijgen hier de kans een vak te leren om mee aan het werk te gaan.

Op zo’n moment besef je welk verschil de politiek kan maken in het leven van mensen. In dit geval van tienduizenden mensen die dagelijks naar hun werk gaan, iets nuttigs doen, met collega’s samenwerken en hier hun voldoening en zelfbevestiging uit halen.

Op de Bataviawerf, in de catering, bij de plaatselijke supermarkt. Tienduizenden mensen die zonder hulp en begeleiding niet meer dagelijks naar hun werk kunnen, maar thuis komen te zitten. Omdat zij de pech hebben van jongs af aan een beperking te hebben waarmee zij zelfstandig weinig kans maken op gewoon werk.

Kabinetsvoorstellen

Vandaag spreekt de Tweede Kamer over de kabinetsvoorstellen voor deze mensen met een beperking. Het is een van de grootste plannen van dit kabinet als je kijkt naar de besparingen die ermee gehaald moeten worden – een kleine 2 miljard - en naar het effect dat het op veel mensen zal hebben: minder mensen aan het werk én minder uitkeringen.

Veel arbeidsgehandicapten zullen hun Wajong -uitkering verliezen. Als zij thuis wonen krijgen zij helemaal niks meer, ook geen bijstand. Dat zou geen ramp zijn als zij daarvoor in de plaats een baan krijgen tegen een fatsoenlijk loon.

Animo

Maar dat zit er niet in, want er komt ook veel minder geld voor begeleiding door jobcoaches en al helemaal geen geld meer voor loonkostensubsidies. Veel werkgevers zitten al niet te springen om deze mensen, maar zonder begeleiding zal de animo nog verder afnemen.

Zo gaat het helemaal de verkeerde kant op. Méér mensen met een arbeidshandicap aan het werk, dat is wat wij allemaal willen. Maar dat gaat niet vanzelf. Op dit moment worden bij verschillende sociale werkbedrijven de huidige werknemers al bedreigd met ontslag. Deze bedrijven in de sociale werkvoorziening, waar mensen in een beschermde omgeving werken, moeten overeind blijven. Daarnaast zouden zoveel mogelijk mensen met een beperking bij gewone werkgevers aan de slag moeten.

Verantwoordelijkheid

De overheid – straks de gemeente, en dat is prima – moet daarbij voor begeleiding zorgen. Helaas krijgen zij hiervoor niet de middelen. En werkgevers nemen niet allemaal de verantwoordelijkheid om mensen met een beperking werk te geven, zelfs niet als begeleiding beschikbaar is.

Het is tijd voor een doorbraak. Die doorbraak halen we alleen als werkgevers wel hun verantwoordelijkheid nemen. Dat kan ten eerste door werkgevers zoveel mogelijk het papierwerk uit handen te nemen. Daarnaast gaan voor werkgevers ook plichten gelden door het instellen van een quotum waarbij middelgrote en grote bedrijven een bepaald aantal arbeidsgehandicapten in dienst moeten nemen.

Rekensommetje

Ook met dit voorstel is het mogelijk te besparen, maar geen kleine 2 miljard. Het gaat hier evenwel niet om een koud rekensommetje. Het gaat over mensen die de pech hebben bij geboorte of op jonge leeftijd een arbeidshandicap op te lopen.

Het gaat over de fundamentele vraag of wij als samenleving ook hen kansen op fatsoenlijk werk bieden, of we - ook als het ons iets kost – bereid zijn die verantwoordelijkheid te nemen. Ik vind dat wij dat moeten doen: liever met extra kosten mensen aan het werk dan achter de geraniums.