maandag 9 december 2013

hoorzitting Jeugdwet Eerste Kamer

Hieronder een verslag van de hoorzitting in de Eerste Kamer vandaag over de nieuwe Jeugdwet. Wij, Angelique en ik, zijn tot kwart over vijf gebleven. Het ging ons vooral over de zorgen van ouders. We hebben zodoende niet alles meegekregen en mensen als Andre Rouvoet en Erik Gerritsen (dir.bureau jeugdzorg agglomeratie Amsterdam) gemist. Mogelijk zijn er fouten in namen want ik kon het niet altijd even goed horen, maar het gaat vooral om wat gezegd is.

De Kinderombudsman
Rechten van het kind kunnen niet in 408 gemeenten verschillend worden uitgevoerd. Er moet een bodem gegarendeerd worden waarin de toegang tot de zorg is geborgd. Is er voldoende continuïteit gegarendeerd? 41 jeugdregio's voldoen niet aan de eisen die door het Rijk gesteld worden. De plannen zijn te vrijblijvend. De haast is onverantwoordelijk. Er is onvoldoende visie met een saneringsagenda. Er gaat een kaalslag plaatsvinden. Pleit voor een overgangsperiode van de transitie van drie jaar.

Expertgroep Jeugdrecht mevrouw Kalfsvel. Zij spreekt namens de jeugdrechters. Er zijn positieve en negatieve kanten aan de nieuwe Jeugdwet. Er zijn twee zorgpunten, waar de rechter ook nu tegenaan loopt.
In de Jeugdwet is gesloten jeugdzorg opgenomen en vaak is dit Onder Toezicht Stelling bij jeugdigen. De bepalingen daarvoor zijn nu in twee wetten verdeeld. Die twee wetten kun je zien als mecanoblokjes en legoblokjes die niet op elkaar passen. Deze wetgeving moet geharmoniseerd worden.
In geval van gedwongen opname hebben we te maken met drie stelsels BOPZ OTS en Wet Geneeskundige Behandeling. Denk bijvoorbeeld aan een jongere met een beperkt IQ en gedragsproblemen. Als ouders het niet eens zijn met behandeling komt er een OTS in een AWBZ instelling en BOPZ. Wat is de rechtspositie van een jongere? Zij pleit voor een systematische jeugdwet en harmonisatie.

Quido Weijers
Het is een majeure complexe operatie. Er zijn onvoldoende evaluaties. Er is geen bewijs dat de transitie efficient en effectief gaat verlopen. Er is een brede concensus dat een ingrijpende vernieuwing noodzakelijk is. Nederland scoort heel hoog op het gebied van opvoeding. Tegelijkertijd zijn we kampioen uihuisplaatsingen van kinderen. Bestuurders van Jeugdzorg erkennen dit. 70% van de oude aanpak is verspild geld (Erik Gerritsen Jeugdzorg Amsterdam). Er is een nieuwe manier van werken nodig, meer gezinsgericht. In de grote steden is dit al verregaand in gang gezet. Een nieuwe transitie is dus niet nodig. Er is achteruitgang van de rechtspositie van ouders en kinderen. Drang richting ouders wordt vergroot. Eigen Kracht wordt vergroot. Toegang tot alle persoonlijke gegevens is onzorgvuldig geregeld. Juridische grondslag wie mag delen en waar men bezwaar kan maken ontbreekt. Burgers moeten hier in vrijheid toestemming voor kunnen geven, net als bij het electronisch patientendossier. Met name grote steden willen digitale kinddossiers waarbij gegevens aan elkaar gekoppeld kunnen worden. De rechtspositie voor ouders en kinderen moet versterkt worden.

Coby van der Kooi Defence for Children
is jeugd juridisch medewerkster voor Defence for Children
Defence for Childrens is voor zorg op maat en zorg dichtbij huis. Het huidige systeem voldoet onvoldoende.
Ongedocumenteerde kinderen worden uitgesloten in deze nieuwe Jeugdwet. Dat strookt niet met alle kinderen zijn gelijk en hebben gelijke rechten. Dit is voor Defence for Children onaanvaardbaar.
Kinderen in gesloten Jeugdzorg vormen een kwetsbare groep die bijzondere aandacht nodig heeft. Een medewerker van een instelling beslist over vrijheidsbeperkende maatregelen. Dat kan niet. Zo'n medewerker is geen rechter. Het is schenden van kinderrechten. Er mogen geen kinderen zonder rechterlijke toestemming in vrijheidsbeperking.
Kinderen moeten de zorg krijgen die nodig is. Krijgen de kinderen in Jeugd-GGZ straks nog de zorg die nodig is? Ontstaat straks rechtsongelijkheid tussen arme en rijke ouders (rijke/arme gemeenten). Er moet meer aandacht zijn voor de meest kwetsbare kinderen (mishandeling, vrouwenopvang). Zij hebben intensieve zorg nodig. Ook moet extra aandacht zijn voor 18 plus (zwerfjongere van 17 moet ook als 18 jarige hulp krijgen).

Anja Pels (?) Xonar
Brabantse Jeugdzorg. Kinderen moeten veilig en beschermd kunnen opgroeien. Ieder kind heeft recht op passende zorg. Xonar helpt bij ernstige opvoed en opgroeiproblemen en bijv. geweldproblemen. De zorgcontinuiteit komt in het gedrang. De instelling moet 20% bezuinigen en tegelijkertijd transformeren. De zorgcontinuiteit is niet gegarendeerd. De noodzakelijke infrastructuur is aangetast. Er is onduidelijkheid over de toegang naar passende zorg. De Jeugdwet is vooral gericht op lichtere ambulante zorg en de zware zorg is onderbelicht. CJG's en sociale wijkteams zijn er onvoldoende op toegerust. Het instrument voor de jeugdfinanciering veroorzaakt nieuwe bureaucratie. Gemeenten kunnen de hectiek en het tempo niet aan en missen inzicht. Gedegen kennis van de hulpvragen ontbreekt. Men spreekt nog niet dezelfde taal. Gemeenteraadsverkiezingen veroorzaken hoge druk op de beslissingen. Wie wordt hier beter van? Het hulpverleningsproces wordt een geitenkaas, 20% bezuinigingen in een jaar, steeds wisselende hulperleners. Nogmaals: wie wordt hier beter van?

CPB
Gevoelige gegevens liggen bij de gemeente met 1 gezin 1 plan. Dat is in strijd met de Wet Persoonsgegevens. Een tweede gevaar is het benutten van de gegevens voor andere doelen. Wanneer is er echt sprake van een probleemgezin? De beveiliging kan niet zonder een landelijk inhoudelijk kader. Het Rijk moet hierin een grote rol spelen. Privacy op gemeentelijk niveau zie je ook terug bij de WMO. De gegevens worden op een hoop gegooid. Het is ondoorzichtig voor burgers en overheden wat wanneer gebruikt wordt.
Jeugddetentie. De jeugdige wordt verdacht van een nieuw strafbaar feit. De rechter oordeelt. Zonder rechterlijke toets opsluiten: is het voldoende om de advocaat van de jeugdige in kennis te stellen? Een aantal instellingen worden met sluiting bedreigd waaronder de Hoenderloo Groep (Pedagogisch Behandelcentrum met een bovenregionale functie).
De zorgcontinuiteit staat onder druk. De wet moet terug naar de Tweede Kamer.
Kijk naar de benchmark Denemarken, Zweden en Noorwegen. Men heeft er zes jaar over gedaan en is nog niet tevreden. In Denemarken moet men nu repareren omdat eerst te lichte zorg is ingekocht. Bij een zwaar autistisch kind is nu eenmaal gespecialiseerde zorg nodig. Het kost heel veel geld om te repareren. Zweden en Noorwegen hadden zeker het eerste jaar extra geld nodig voor de grote reorganisaties. Wij willen en transitie en transformatie en sanneren. Nederland wil er niet aan dat reorganisatie geld kost.

LPGGZ
Er is veel onduidelijkheid voor jeugdigen met GGZproblematiek. De transitie leidt tot nieuwe problemen. De continuïteit van snel passende zorg is in het gedrang. Er zijn zorgen of er voldoende know-how bij gemeenten is. En die kennis is wel nodig voor een goede doorverwijzing. Er ontstaan nieuwe schotten bij financiering problematiek bij meerdere gezinsleden en 18 plus. Er is onvoldoende deskundigheid om tot een zorgvuldige toegang tot de juiste zorg te komen. De gemeente mag niet op de stoel van de zorgtoewijzing zitten. In geval van crisis is snelle toegang tot zorg nodig. Wat is de termijn van verlening gemeente? Is het ook achteraf mogelijk?
De Jeugdwet komt uit het systeem van de gezondheidszorg. Er bestaat het gevaar van minder zorg inkopen vanwege het budget. Er is garantie nodig dat speciale ggz-zorg beschikbaar blijft voor hen die dat nodig hebben. Privacy en geheimhoudingsplicht zijn o.v. op gemeentelijk niveau geregeld. Men is bang dat men daardoor gaat afzien van zorg.Hoe waarborg je dat de gegevens vertrouwelijk blijven? Ook het recht op het gebruik van de klachtenregeling moet goed geborgd worden. Er moet een onafhankelijke klacht- en bezwaarmogelijkheid komen. Het tempo is te hoog en men heeft onvoldoende zicht op de gevolgen.

Desiree van Dooremalen Transitie Jeugdzorg vanuit Ouderperspectief.
TJO is tegen het tempo van de decentralisatie.
Er zijn bezwaren tegen de geringe privacy.
Drang toepassen zonder enig juridisch kader in in strijd met de wet.
Drang op ouders neemt toe. Ouders en kinderen beslissen zelf met wie ze hun gegevens willen delen. Er wordt verwezen naar de problemen bij het Electronisch Patienten Dossier. Het systeem is niet geschikt. Beschikbaarheid van zorg, ook jeugd ggz, moet gewaarborgd zijn. Als het in hun gemeente niet goed geregeld is moeten ouders verhuizen en worden zo zorgnomaden. Dat moeten we niet willen. Er is onvoldoende expertise bij sociale wijkteams e.d. Als kinderen niet met de juiste specifieke expertise behandeld worden geeft dat later druk op Wajong etc. Gemeenten kunnen afspraken met de huisarts maken over het volume van doorverwijzingen. TJO verzoekt de Jeugdwet niet uit de gezondheidszorg en zorgverzekeringswet te halen.

Van der Gaag, hoogleraar kinder en jeugdpsychiatrie, KNMG
Medische zorg is onvoldoende gewaarborgd.
Aan de toegangspoort moeten medische en niet medische professionals standaard aanwezig zijn. Naast de huisarts moet ook Jeugdzorg deel uit maken van de toegangspoort. Dat is nu niet gewaarborgd. Er is kennis nodig voor een goede verwijzing.
Behoud de Jeugdwet in de Zorgverzekeringswet. Aanspraak op Jeugd-GGZ moet geregeld blijven. Het gaat om onafhankelijke medische zorg. Er moet een vrije toegang zijn en een vrije artsenkeuze en dat staat nu op de tocht en geeft rechtsongelijkheid. Hetzelfde geldt voor ouderenzorg bij de gemeente. Het beleid van de politiek is inconsistent.
Er wordt onderscheid gemaakt in psychische en lichamelijke ziekten. We verkwanselen de kinderpsychiatrie. De kinder/jeugdarts is onvoldoende toegerust.
Adviespunt AMK is deskundig op het gebied van kindermishandeling. Artsen melden vaak en zien het eerst, het is laagdrempelig melding te doen. Zij moeten het beroepsgeheim doorbreken en informatie verstrekken aan een functionaris die ook het beroepsgeheim moet laten vallen. Dan melden artsen niet meer.
De gemeente moet uit de spreekkamer van de huisarts blijven. Er zijn regionale verschillen in problematiek. Lokaal beleid is vanzelfsprekend. De verwijzing van de huisarts niet inperken. Er moet voldoende beschikbare zorg zijn. Niet het budget van de gemeente is leidend maar de vraag die vanuit de jeugd ontstaat. Huisartsen kunnen een bijzonder aanbod hebben (bijv. bepaalde problematiek die veelal in randstad speelt) We moeten de rol van de huisarts niet overschatten. Gemeenten hebben een grote vrijheid, hebben minder geld wat niet geoormerkt is. Hoe kunnen we die beleidsvrijheid goed invullen? Een kind met dezelfde problematiek moet kunnen rekenen op dezelfde hulp. Wat is leidend? De financien of de zorg voor een kind? Zet het kind centraal en niet het budget van de gemeente.

Paul van Rooij GGZ-NL
Kinderen en ouders moeten niet tussen wal en schip raken. Wat is het individuele recht en hoe kan dit gewaarborgd worden? Er moet recht zijn op toegang, er moet keuzevrijheid zijn en het recht op een second opinion. Hoe gaat het met crisiszorg? Dat is cruciale zorg!
Wat als de crisisdienst door de maatregelen uitvalt, omvalt? Toegangs- en kwaliteitsvragen borgen.
Wat gebeurt er als het geld op is? Er moet samenhang komen tussen jeugdhulpverlening en volwassen GGZ. Er moet expertise zijn aan de voorkant. Samenwerking met politie en scholen. Dit gebeurt al maar moet behouden blijven!
Hoe ligt de verantwoordelijkheid bij jeugdhulpverlening medische gegevens en verschoningsrecht. Hoe is de relatie tussen jeugdhulpverlening en verplichte jeugdzorg? Het tempo is te hoog.

Robert Vermeiren LUMC.
In Jeugd GGZ ziet men ernstige ziektebeelden. Denk aan het voorbeeld van Frits met zijn eenzaamheid, depressies en schizofrenie. Soms hebben kinderen ook somatische klachten. Het is discriminerend en stigmatiserend onderscheid te maken tussen psychiatrische en somatische klachten. Er is voor verschillende ziektebeelden een gepaste behandeling nodig. De keuzevrijheid wordt verregaand beperkt. Het recht op een second opinion is niet geregeld. Wat als men een crisis buiten de eigen regio krijgt waar het kind is ingeschreven (bijv. bij scheiding). Wat als men een crisis in het buitenland krijgt of stel dat men in een van de grensgebieden woont (in buitenland op school in binnenland belastingen betalen)
Er is expertise nodig bij de toegang tot zorg. Hoe zit het met beroepsgeheim? Moet de gemeente weten dat een twaalfjarig meisje op Dorpsstraat 20 een zelfmoordpoging heeft gedaan of in crisisopvang is opgenomen? Ouders durven je niet in vertrouwen te nemen als de persoonlijke informtie in het gemeentehuis rondzwerft. Gemeenten komen in de knel omdat de kosten te hoog zijn. Hoeveel zorg is nodig? Als het te duur is raken kinderen en ouders tussen wal en schip. De psychische zorg mag niet versnipperd worden. Lichte, milde problemen kunnen dichter bij gezinnen behandeld worden. Verspilling en verlies van expertise dreigt.  Kennis vanuit het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en ROMKAP worden onbenut gelaten. Dank voor de 60.000 ondertekenaars voor de Petitie Jeugdzorg waarvan tweederde door ouders en familieleden.
(Robert Vermeiren heeft zijn toespraak staan op www.artsennet.nl