Inmiddels heb ik het SER-rapport helemaal doorgenomen en zal ik een samenvatting geven met daaronder wat reacties zowel in de tekst genummerd als algemeen. Ik heb niet alles opgenomen zoals verzekeringsasspecten en bekostiging.
Er spelen twee problemen: groei van de zorguitgaven en dreigende tekorten op de arbeidsmarkt. Deze problemen zijn van invloed op de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg.
De kwaliteit en inhoud van de zorg staan niet alleen onder druk door de sterk stijgende zorguitgaven, maar ook door veranderingen die plaatsvinden in de zorgvraag en zorgbehoefte van patienten.
Niet allle zorg is gepaste zorg, bijv. onnodig dure medicijnen. De focus in de gezondheidszorg dient te verschuiven van behandeling van ziekte naar behoud en bevordering van de gezondheid en kwaliteit van leven.(1) Er moet meer nadruk komen op preventief beleid en vroegdiagnostiek. Individuen moeten zich meer bewust worden van hun gezondheid en hun leefstijl. Sociale partners dienen goede en gezonde werkomstandighede te bevorderen.
Patienten krijgen meer eigen regie waarbij meer zorg in de eigen omgeving wordt geregeld (2). Zij hebben ondersteuning nodig bij het maken van keuzes (e-health) en er is een belangrijke rol weggelegd voor patientenorganisaties (3). Zij hebben een coachende rol en bevorderen gepast gebruik. De zorg moet anders georganiseerd worden: zorg dichtbij (in de buurt) en de eerste lijn moet versterkt worden. Mensen blijven langer thuis wonen en kunnen langer voor zichzelf blijven zorgen waarbij zij regie over hun eigen leven blijven voeren. (4). Door het versterken van de eerste lijn is minder ziekenhuiszorg nodig. Er is een belangrijke taak weggelegd voor huisartsen en wijkverpleegkundigen.
Er moet een goede afstemming tussen cure en care zijn (eerste en tweede lijn). Ook de maatschappij heeft voordeel bij een goede gezondheidszorg (mensen werken langer, productiviteit stijgt en er zijn minder uitkeringen nodig). In Nederland is zorg toegankelijk en we hebben in vergelijking met andere Europese landen een relatief grote pakketgrootte. Op het gebied van curatieve zorg geven we minder uit dan andere landen in Europa. Oorzaken zijn de vergrijzing, betere behandelmethodes (nieuwe technologie). Het tekort aan personeel zal toenemen.
Er moet een betere aansluiting zijn van het onderwijs naar de arbeidsmarkt. De werkomstandigheden van het personeel moeten verbeterd worden. Het werken in de zorgen moet niet alleen in materieel opzicht aantrekkelijk zijn (werken in de zorg moet economische zelfstandigheid mogelijk maken) (5) maar ook moeten voldoende mogelijkheden zijn voor ontplooiing en ontwikkeling. Werknemers moeten betrokken worden bij arbeidsbesparende innovaties.
Ouderen verliezen eerder dan nodig hun zelfredzaamheid (gaan eerder naar een intramurale instelling). Er moet ingezet worden op lichtere zorg. Intramurale instellingen sluiten niet aan bij de behoeften van ouderen en extramurale instellingen sluiten nog onvoldoende aan bij de wens langer thuis te blijven wonen en daar zwaardere zorg te ontvangen.
Er is sprake van ongepaste of niet-noodzakelijke zorg. Er wordt overbehandeld. Er komen nieuwe behandelingen in het pakket voor een te brede doelgroep. Verzekerden en patientenorganisaties hebben nog onvoldoende informatie om kwaliteitsverschillen tussen zorgaanbieders te beoordele en te weinig inzicht in inkoopcriteria en strategie van zorgaanbieders. Verzekerden moeten inzicht krijgen in de kosten van de zorg en het belang gepaste zorg nog te verbeteren.
Burgers hebben veel schulden bij verzekeraars. Het debat over de effecten van de marktwerking is onwenselijk (6) want het is niet behulpzaam om tot adequate beleidsaanpassingen te komen. Een grotere doelmatigheid en innovatie zijn positieve kanten van concurrentie en de productieprikkel moet worden omgebogen. De manier waarop gemeenten de aanbestedingsprocedures in het kader van de WMO uitwerken hebben negatieve gevolgen op het gebied van arbeidsvoorwaarden en werkzekerheid van het personeel.
Er komt een financiele scheiding tussen wonen en zorg. Mensen dragen de individuele verantwoordelijkheid voor niet-zorg elementen zoals woon- en verblijfskosten (ook als zij in een instelling wonen). Het moet mogelijk zijn meer invloed uit te oefenen op het aanbod van arrangementen en men kan kiezen tussen arrangementen die het beste bij de voorkeur past. De woonfunctie komt centraler te staan (bepalend voor de kwaliteit van leven). Uitzonderingen zijn intensieve verpleeghuiszorg, intensieve zorg in een instelling voor gehandicapten of psychiatrische patienten, en zorg in een therapeutisch woonklimaat. Er moet een oplossing komen voor mensen die wel zelfstandig kunnen blijven wonen maar vanwege hun zorgvraag behoefte hebben aan extra bouwkundige voorzieningen. Voor gehandicapten met een zeer zware zorgbehoefte moet een collectieve verzekering blijven bestaan (levensbreed en levenslang zorg en ondersteuning nodig). Voor mensen met een lichtere zorgvraag die met een langdurige (professionele) ondersteuning kunnen deelnemen aan de maatschappij wordt zorg dichter bij de burger georganiseerd. Zij zijn grotendeels niet in staat zelf een inkomen te verwerven en zelf de financiele verantwoordelijkheid voor langdurige ondersteuning te dragen. Voor hen blijft collectieve verantwoordelijkheid nodig.
Een zorgpunt is dat het aantal verstandelijk gehandicapten met een lichte zorgvraag stijgt en er ook een sterke regionale variatie is. Brede grondslagen in de AWBZ zorgen voor een aanzuigende werking waardoor een evt. maatschappelijk probleem wordt gemedicaliseerd. Het aanscherpen van de grondslagen voor indicatie is wenselijk. (8). Voor chronische psychische stoornissen blijft een collectieve verzekering gehandhaaft.
Ouderen met een lichte zorgvraag: hoe meer lage kosten zelf kunnen worden gefinancierd hoe groter de mogelijkheden voor eigen regie. De verpleging en behandeling, de zwaardere vormen van persoonlijke verzorging en begeleiding, blijven collectief verzekerd. Er moet onderscheid komen in lichte en zware vormen van bijv. persoonlijke verzorging en begeleiding. Dat is een taak van de overheid. De grens moet niet te laag zijn en er moet rekening gehouden worden met de individuele betaalbaarheid. Door individuele verantwoordelijkheid creeer je voordelen bijv. persoonlijke verzorging en begeleiding vormgeven volgens eigen persoonlijke wensen en prioriteiten. Het hoeft niet altijd om een volledig professioneel aanbod te gaan. Er is wel een risico voor overbelasting van mantelzorgers (er moet betere afstemming komen met professionele zorg). Het ontstaan van allerlei initiatieven zoals zorg onderling onder ouderen regelen (zorgcooperaties) moet worden gestimuleerd. (9)
Gekeken wordt naar mogelijkheden om eigen vermogen of pensioeninkomen in te zetten voor zorgarrangementen.
Een onafhankelijke objectieve indicatiestelling blijft noodzakelijk. Zwaardere begeleiding moet nauwer afgestemd worden met de (sociale) omgeving van mensen. Extramurale begeleiding op lokaal niveau. De begeleiding naar de WMO met aanspraken vanuit de AWBZ worden alleen mogelijk indien de voorwaarden waaronder gemeenten de WMO uitvoeren worden aangescherpt.
Er mag alleen gepaste zorg worden verleend. Dat is van belang vanuit kosten oogpunt maar ook vanuit het oogpunt van kwaliteit en met het oog op handhaving vanuit de maatschappelijke solidariteit. Het is noodzakelijk kritisch te kijken naar de omvang van het pakket waarbij noodzakelijkheid, (bewezen) effectiviteit en doelmatigheid centrale criteria zijn. Behandelingen worden nu te breed ingezet.
Verzekerden/patienten moeten meer eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen en ook voelen. De patient moet een groter inzicht krijgen in de kwaliteit van zorgverlening, mogelijke verschillen op dit punt tussen zorgaanbieders en hoe zich dat vertaalt in de zorginkoop van zorgverzekeraars. Er moet zicht zijn op de kosten van zorgverlening en vooral de kosten van ongepast gebruik. Ook de gevolgen van leefstijl moeten inzichtelijk zijn. Doel is een kritischer zorggebruiker en verzekerde. De patient kan bijv. samen met de arts een behandelplan vaststellen. Patienten of hun vertegenwoordigers worden structureel betrokken bij het tot stand komen van kwaliteitsgegevens en/of richtlijnen.
Patienten moeten meer inzicht krijgen in hun zorggebruik bijv. door het opsturen van regelmatige overzichten (kostenbewustzijn). Een onnodig beroep op zorg wordt daarmee zoveel mogelijk voorkomen. De eigen betalingen worden afgestemd op het besteedbaar inkomen en op het beroep op zorg (10). Bij voorkeur moet worden voorkomen dat uniforme eigen betalingen ertoe leiden dat de ene persoon wel en de andere persoon geen beroep kan doen op gepaste noodzakelijke zorg. De patient dient zicht te hebben op de omvang van eigen betalingen. Een betalingsachterstand kan worden voorkomen door bij voorbaat de nominale premie en de zorgtoeslag te verrekenen.
Het gaat niet alleen om het zo doelmatig mogelijk verlenen en gebruiken van zorg (gepaste zorg en gepast gebruik) maar ook om het voorkomen van zorg waar mogelijk. Dat kan door meer aandacht voor preventief beleid en een groter beroep op zelfmanagement en medicijn en/of therapietrouw. Denk daarbij ook aan mogelijkheden E-health. Het vervolgadvies wordt voorjaar 2013 verwacht.
1. Wie bepaalt de kwaliteit van leven? Is dit aan de arts, de patient, de familie of een combinatie daarvan? Of de overheid? Mijn mening is dat de patient en familie daar een belangrijke rol in spelen. De arts kan de grenzen aangeven. Belangrijk is dat het gesprek over bijv. verder behandelen of niet in een eerder stadium plaatsvindt. Niet altijd hoeft te worden doorbehandeld tot het einde, soms wil de patient en familie dit ook niet, maar dan moet het wel besproken worden. Men kan ook kiezen op een rustige en pijnloos mogelijke manier het einde af te wachten, of zelf de regie te voeren over leven en dood.
2. Meer zorg in de eigen omgeving kan ook meer mantelzorg betekenen. Dit dient dan wel goed gefasciliteerd te worden, bijv. door afspraken met werkgever, het inzetten van PGB, ondersteuning, zorgverlof e.d. Maar ook moet het meer mogelijk zijn als de mantelzorger dat wenst verpleegkundige handelingen aan te leren zodat ook die zorg gegeven kan worden.
3. Op patientenorganisaties wordt momenteel fors bezuinigd. Dat terwijl zij een grotere rol krijgen toebedeeld
4. Hier is de inzet van een PGB erg belangrijk. Het moet mogelijk zijn dat de zorggebruiker daarmee zelf kan kiezen zorg van bijv. een wijkverpleegkundige of betaalde mantelzorg te krijgen.
5. De salarissen in de zorg moeten absoluuut omhoog en moeten meer zijn dan een bestaansminimum.
6. De discussie over marktwerking moet m.i. zeker worden gevoerd omdat dit een oorzaak is voor de stijgende kosten. Als artsen per verrichting worden betaald geeft dat een verkeerde prikkel. Patienten worden aan het lijntje gehouden doordat operaties onnodig lang worden uitgesteld. Dit terwijl sommige controles ook door de huisarts verricht kunnen worden. Komt de nadruk op ZIN te liggen dan krijgen instellingen onvoldoende prikkels zorg op maat te gaan leveren.
7. Als men kan kiezen tussen zorgarrangementen en daar een prijskaartje aan hangt creeer je een tweedeling. Er zal een groot verschil tussen arm en rijk komen en dat in bijv. een en dezelfde instelling. Of er komen aparte instellingen. Daar ben ik persoonlijk zwaar op tegen. Ik ben bang voor verschil in kwaliteit. Mensen met geld een privekamer en zonder op een zaal met zes?
8. Het is goed te kijken wat de oorzaken zijn van een toename van geestelijk gehandicapten met een lichte zorgvraag en regionale verschillen op dat vlak. Is er voor hen teveel hulp die onnodig is? Ik heb zelf twee zonen met autisme en een licht verstandelijke beperking en ik ervaar juist het tegenovergestelde. Was er maar goeie hulp! Licht verstandelijk gehandicapten hebben wellicht wat minder begeleiding nodig maar ze hebben het wel nodig. Te vaak komen ze terecht in RIBW en gaan ze zelfstandig wonen met te weinig begeleiding waardoor ondervoeding en vervuiling dreigt etc. Probeer in contact te komen met ouders van deze doelgroep! Er is een groot tekort aan begeleide woontrajecten zeker als er spraken is van co-morbiditeit (wat vaak voorkomt).
9. Het moet veel eenvoudiger worden wooninitiatieven van de grond te krijgen (hetzij een groepswoning hetzij zelfstandige woonappartementen in een complex met een gemeenschappelijke huiskamer waar ook de begeleiding bereikbaar is) waarbij d.m.v. een PGB gemeenschappelijk zorg kan worden ingekocht en de noodzakelijke individuele zorg. Men heeft te maken met een oerwoud aan bureaucratie en de goodwill van een woningbouwvereniging en/of gemeente. Dat moet echt anders. Hetzelfde geldt voor bestaande en op te richten zorgboerderijen.
10. De eigen bijdragen worden afgestemd op het besteedbaar inkomen en op het beroep op zorg. Dit laatste begrijp ik niet helemaal. Worden mensen die minder beroep op zorg doen beloond? En geldt hiervoor hoe meer zorg hoe meer en hoger de bijdragen?
De zorg kan m.i. ook anders ingericht worden. De marktwerking speelt een grote rol. Er kunnen keuzes gemaakt worden, andere keuzes door op andere dingen te bezuinigen. Ik vind het belangrijk dat we solidair zijn met elkaar en dat op ziekte geen straf komt. Door dit soort maatregelen wordt de rekening van de crisis wederom op de zwakste schouders verhaald. Mensen met een handicap, een beperking, mensen die chronisch ziek zijn. Een stoornis hebben.
Een doorn in mijn en vele ogen is bijv. het riante salaris van een overschot aan managers die bovendien weinig feeling hebben met de werkvloer. Om over afkoopsommen en gouden handdrukken maar niet te spreken. Zolang dat zo blijft verwacht ik weinig goodwill van de burgers. Een uitzending van Zembla waarbij duidelijk werd dat de bedragen bestemd voor handen aan het bed niet daaraan besteed zijn, sterker wat nog voor de helft gewoon op de rekening staat (waarbij grote zorgkoepels n.b. weigeren inzicht te geven in die gegevens) maakt ons sterk wantrouwend.
Een grote zorg van mij is een ontwikkeling waarbij mantelzorgers ver over hun grenzen gaan omdat andere zorg niet betaalbaar meer is. Of dat mensen af gaan zien van behandelingen en zorg waar zij recht op hebben en die zij nodig hebben, omwille van de kosten
Geen opmerkingen:
Een reactie posten